چرا مرتضوی شایسته مقام قضاوت نیست؟
چرا مرتضوی شایسته مقام قضاوت نیست؟
شاید سعید مرتضوی هرگز فکر نمی‌کرد که روزی معروف‌ترین -اما نه خوشنام‌ترین- قاضی ایران گردد اما چنین شد و البته اکنون با حکم دادگاه کیفری استان برای همیشه از مقام قضاوت محروم گردیده است. اگرچه حکم مزبور قابل تجدیدنظر و قابل نقض می‌باشد اما صرف‌نظر از نتیجه حکم مزبور به نظر می‌رسد به دلیلی که در ادامه خواهم آورد سعید مرتضوی شایسته مقام قضاوت نیست.
سعید مرتضوی را از دادگاه مطبوعات- مجتمع کارکنان دولت- به یاد می‌آورم. آن زمان من خبرنگار حقوقی-قضایی روزنامه فردا بودم و برای تهیه خبر به دادگاه مطبوعات- که مرتضوی رییسش بود- می‌رفتم. هرگز روزی که تقریبن هم‌زمان با من خبرنگار روزنامه جامعه برای تهیه خبر به دادگاه مطبوعات آمده بود را فراموش نمی‌کنم. وقتی که پس از هماهنگی با دفتر دادگاه، وارد دادگاه شدم مرتضوی از من پرسید که از کجا آمده‌ای و من گفتم از روزنامه فردا و کمی در مورد روزنامه برایش توضیح دادم. هنگامی که متوجه شد روزنامه فردا یک روزنامه خودی!!! است بی‌درنگ دستور داد که چند پرونده مطبوعاتی را در اختیار اینجانب جهت تهیه خبر قرار دهند. در حال خواندن پرونده‌ها بودم که منشی دادگاه خبر داد که خبرنگار دیگری- از روزنامه جامعه- جهت تهیه خبر آمده است. برخورد مرتضوی عجیب بود. بی‌درنگ به منشی‌اش گفت اجازه ورود به خبرنگار مزبور را ندهد و عذرش را بخواهد. آن زمان بود که دریافتم مرتضوی بیش از آن که یک قاضی باشد یک قاضی سیاسی است و سیاست نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های وی دارد. آن زمان گذشت و با پیوند عمیق میان قضاوت و سیاست در شخص قاضی مرتضوی، وی به یک باره به مقام دادستان تهران منصوب گردید. مقامی که بیشترین ابزار و اختیار قانونی را در دسترس مرتضوی قرار داد تا مظهر کامل سیاسی‌ترین مقام قضایی ایران گردد و چنین نیز شد. بگذریم.
اما چرا مرتضوی شایسته مقام قضاوت نیست؟ پاسخ به این پرسش روشن است. مرتضوی درک روشنی از جایگاه یک قاضی ندارد. از نظر مرتضوی یک قاضی می‌تواند و باید به مانند یک بازیگر سیاسی در خدمت اهداف نظام سیاسی بوده و باکی از آن ندارد که چنین نقشی را آشکارا ایفاء نموده و با تفسیر خودسرانه از قوانین و مقررات و نقض بی‌طرفی و اعمال جانبدارانه اختیارات قضایی چنین نقشی را ایفاء نماید. شاید همین بینش و ابراز بی‌محابای آن بود که مرتضوی را به جایگاه رفیع دادستان تهران رساند. شوربختانه، عدم درک درست عالی‌ترین مقام‌های قضایی از مفهوم بی‌طرفی و پرهیز از سیاست‌زدگی قضایی در دوره تصدی مقام دادستان تهران از سوی مرتضوی و در نتیجه عدم کنترل و نظارت بر مجموعه اقدامات وی، این تصور اشتباه را در مرتضوی تقویت نمود که مجموعه اقدامات قضایی-سیاسی‌اش مورد تأیید عالی‌ترین مقام‌های سیاسی جمهوری اسلامی بوده و به همین دلیل نیز در مدیریت حوادث پس از انتخاباتی باکی از نقض قوانین و مقررات به خود راه نداد در حالی که یک قاضی چه طبق آموزه‌های شرعی و چه طبق مقررات داخلی و چه بر اساس معیارهای بین‌المللی در وهله نخست یک مقام بی‌طرف است. سیاست و انگیزه‌های سیاسی آشکارا تأثیری در تصمیم‌گیری‌هایش ندارد و در مقام قضاوت و داوری گرایش‌های سیاسی طرفین دعوی را ملاک تصمیم‌گیری خود قرار نمی‌دهد و به همین دلیل نیز هیچ گاه خود را مجاز به اقدام فراتر از مرزهای قانون در برخورد با مخالفان سیاسی یک نظام سیاسی نمی‌داند. یک قاضی نمی‌تواند و نباید صرفن به دلیل تقسیم‌بندی‌های سیاسی مانند "خودی" و "غیر خودی" از معیارهای متفاوت در برخورد با افراد "خودی" و "غیر خودی" استفاده کند. دنیای قضاوت دنیای پایبندی به بی‌طرفی است. پافشاری آموزه‌های اسلامی بر اصل "بی‌طرفی" در مقام قضاوت و تجلی این اصل در رفتار و مقام بزرگان اسلام از جمله حضرت علی- درود خدا بر او باد- چنان است که جای هیچ توجیهی برای نقض اصل مزبور دست‌کم در میان مسلمانان شیعه باقی نمی‌گذارد.
