قضات خوشنام قدر ببینند و بر صدر نشینند!
نامه‌های یک وکیل جوان به رئیس قوه قضائیه:
قضات خوشنام قدر ببینند و بر صدر نشینند!
بیشتر مراجعه‌کنندگان قوه قضائیه تصور درستی از قوه مزبور ندارند و این تصور نادرست بشتر در مورد قضات است و آنها را افرادی غیر بی‌طرف و ناسالم می‌دانند. این امر منطقن قابل توجیه می‌باشد چرا که هر پرونده حداقل دو طرف دارد و طرفی که حکم علیه او صادر می‌شود راحت‌ترین کار را متهم کردن قاضی پرونده می‌داند و نه قبول و پذیرش بی‌حقی خود! از این رو، چه بسیار شنیده و دیده‌ایم که قضات متهم به فساد گردیده و می‌گردند اما این به این معنا نیست که حرف و حدیث‌ها در مورد همه قضات از این سنخ بوده و همه قضات از یک سطح از سلامت رفتار و کردار برخوردارند که قطعن چنین نیست اما قضات خوب و خوشنام در قوه قضائیه کم نیستند و اکثریت قضات هم عقربه وجدانشان بر مدار عدالت و عدالت‌خواهی می‌چرخد و اگر هم رفتار و کرداری قابل انتقاد دارند- که کم نیست- نه از سر خبث طینت بلکه جهل و ناآگاهی است. برای نمونه، کم نیستند قضاتی که سفارش کردن و سفارش پذیرفتن را بد نمی‌دانند و با این تصور که این عمل به اجرای عدالت کمک می‌کند بی‌‌تأمل و بی‌درنگ آن را انجام می‌دهند. در حالی که این عمل هم قبح عقلی دارد و هم قبح شرعی و هم ممنوعیت قانونی و هم منشأ فساد در قوه قضائیه است. قطعن اگر چنین قضاتی علم و آگاهی کافی از نتیجه این عمل خود داشته باشند هرگز تن به چنین کاری نخواهند داد. بگذریم. سخن این بود که قضات خوب و خوشنام در قوه قضائیه کم نیستند. قضاتی که حتی از دید اصحاب دعوی شایسته تمجید و ستایش می‌باشند و به هیچ بهانه و بهایی حاضر نیستند از جاده انصاف و عدالت پا بیرون نهند و سلوک قضایی‌اشان می‌تواند و می‌بایست الگویی باشد برای آنهایی که اجرای عدالت را پیشه خود ساخته‌اند. باری، اگر میان خوب و بد، عالم و جاهل، درستکار و بدکار تفاوت است که هست و اگر میان قضات، برخی خوشنام‌تر و عادل‌تر از دیگران هستند که هستند چرا چنین قضاتی نباید قدر ببییند و بر صدر نشینند؟ چرا نه قوه قضائیه و نه کانون وکلای دادگستری سازوکاری برای معرفی و قدرشناسی از چنین قضاتی ندارند؟ چه ایرادی دارد که چنین قضاتی به جامعه به طور کلی و به جامعه‌های تخصصی حقوقی معرفی شوند؟ این کار چند حسن دارد. نخست این که، عدالت دوباره در قالب تجلیل از قضات خوشنام قدر می‌بنید و بر صدر می‌نشنید. دوم این که، انگیزه‌ای است برای همه قضات که چنان باشند که ایشان هستند. سوم این که، به جامعه این پیام را ارسال می‌کند که جهت‌گیری کلی قوه قضائیه در عمل به سوی عدالت است و چهارم این که، قوه قضائیه با تجلیل از قضات خوشنام خود در عمل مجبور است خود را تا سطح استانداردها و معیارهای چنین قضاتی بالا بکشد و اگر وسیع‌تر به این موضوع نگاه شود تجلیل از قضات خوشنام- که قطعن افراد شایسته‌ای در کار خود هستند- تقویت‌کننده شایسته‌سالاری در قوه قضائیه خواهد بود و دیگر، افرادی مانند سعید مرتضوی، که نه از نظر علمی و نه از نظر شخصیتی در میان قضات خوشنام قوه قضائیه نیستند، یک شبه ره صد ساله را طی نمی‌کنند و دادستان تهران نمی‌شوند! برنامه تجلیل از قضات خوشنام، راه پیشرفت افرادی مانند سعید مرتضوی را در قوه قضائیه خواهد بست و راه را برای شایسته‌ترین‌ها باز خواهد کرد و حتی اگر قوه قضائیه هم نخواهد تن به شایسته‌سالاری بدهد مردم از قوه قضائیه خواهند خواست و شاید هم بتوانند قوه مزبور را مجبور کنتد تا تن به شایسته‌سالاری بدهد. لازم به ذکر است همان قدر که نفس معرفی و تجلیل از قضات خوشنام قوه قضائیه مهم است سازوکار انتخاب چنین قضاتی هم مهم است و این مهم نباید در اختیار قوه قضائیه باشد بلکه بهتر این است که برای نمونه وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری در یک رأی‌گیری الکترونیکی در یک بازه زمانی مشخص اقدام به معرفی قضات خوشنام نموده و قوه قضائیه با جمع‌بندی آرای مزبور نسبت به معرفی و تجلیل از قضات برگزیده اقدام نماید تا هیچ گونه شائبه‌ای از دخالت معیارهایی غیر از شایستگی و خوشنامی در میان نباشد. به نظر نمی‌رسد منطقی باشد که قوه قضائیه با چنین سازوکاری مخالف باشد چرا که انتخاب از میان کسانی صورت می‌گیرد که از دید قوه مزبوز حداقل شرایط لازم تصدی منصب قضاء را دارند و این انتخاب توسط وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری نه تنها هیچ تالی فاسدی را به دنبال ندارد بلکه رابطه میان قوه قضائیه و نهادهای حرفه‌ای مزبور را نیز بیش از بیش استوارتر می‌سازد.
